W jaki sposób zdobyć pieniądze na studia

Pieniądze to dla żaka kwestia podstawowa. Nie każdy może liczyć na pomoc rodziny, a wydatków przecież jest sporo: podręczniki, stancja, wyżywienie. Radzimy, jak zdobyć pieniądze, by pokryć wszystkie studenckie wydatki, a przy tym nie zadłużyć się po same uszy.

Stypendia
Stypendium socjalne. Można się o nie ubiegać już od pierwszego roku studiów, kiedy nie przysługuje nam jeszcze stypendium za osiągnięcia naukowe. Każda z uczelni sama określa kwoty, jakie przysługują z tego tytułu, i oznacza progi dochodowe, którym odpowiadają różne wysokości stypendium.

Przy dochodzie na osobę w rodzinie nieprzekraczającym 310 złotych przyznaje się najwyższe stypendium socjalne. Sięga ono nawet kilkuset złotych (np. na Politechnice Wrocławskiej jest to 255 złotych). Górną granicą jest tu kwota 572 złote.

Aby ubiegać się o stypendium socjalne, konieczne jest skompletowanie kilku ważnych dokumentów. Po pierwsze konieczny jest wypełniony wniosek, który zawiera takie informacje, jak:
- wyliczenie średniego miesięcznego dochodu netto na jednego członka rodziny,
- wyliczenie rocznego dochodu netto rodziny studenta (w jego skład wchodzą m.in. informacje o alimentach, opłatach ponoszonych za członka rodziny przebywającego w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie).

Kolejna rzecz to zaświadczenie o dochodach z urzędu skarbowego dla niżej wymienionych (niezależnie od tego, czy osiągnęli jakiekolwiek dochody, czy nie):
- studenta wnioskodawcy,
- rodziców, opiekunów prawnych i opiekunów faktycznych studenta,
- pełnoletniego rodzeństwa studenta (od 18 lat),
- małżonka studenta,
- pełnoletnich dzieci studenta.

Zaświadczenie powinno zawierać następujące informacje: wysokość dochodu brutto, wysokość należnego podatku, wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne odliczonych od podatku, wysokość składek na ubezpieczenia społeczne odliczonych od dochodu.

Takie zaświadczenie można dostarczyć na druku urzędu skarbowego (pod warunkiem że druk ten zawiera ww. dane) bądź też na formularzu uczelni, który otrzymamy w dziekanacie lub możemy pobrać ze strony internetowej. Jeśli dochód wykazany na zaświadczeniu z urzędu skarbowego za rok ubiegły jest wyższy niż z roku bieżącego, należy wykazać na wniosku dochód utracony, czyli różnicę między ubiegłorocznym a tegorocznym.

Wniosek o stypendium można składać przez cały rok akademicki. Jeśli zostanie złożony do 30 września, stypendium zostanie przyznane od października. Jeśli zaś zostanie złożony później, stypendium zostanie przyznane od miesiąca następującego po dniu złożenia wniosku.

Stypendium naukowe może być przyznawane wszystkim studentom, którzy ukończyli pierwszy rok nauki. Wyjątkiem są ci, którzy mają kierunek dzielony na studia I stopnia i II stopnia. Wtedy, nawet jeśli są na pierwszym roku studiów II stopnia, przysługuje im stypendium.

W znacznej części uczelni stypendium naukowe przyznawane jest automatycznie, to znaczy po zakończeniu roku pracownicy uczelni obliczają średnią każdego studenta i od nowego roku może on pobierać stypendium.

Część szkół wyższych ma od lat te same minima, które trzeba spełniać, by otrzymywać pieniądze z tego tytułu. Pozostałe uczelnie co roku wyznaczają nowe minima, typując stypendystów, np. z 10 procent studentów, którym udało się uzyskać najwyższe średnie.

Zasadniczo nie trzeba więc wypełniać żadnych szczególnych wniosków, choć zdarzają się uczelnie, które tego wymagają. Dlatego poniżej przedstawiamy wzór takiego wniosku. Wysokość stypendiów jest różna na różnych uczelniach, rozpoczyna się od 100-150 złotych, a może sięgnąć ponad tysiąca złotych.

Stypendium za wyniki w sporcie jest świadczeniem przyznawanym studentom od drugiego roku studiów za osiągnięcie wysokich wyników we współzawodnictwie krajowym i międzynarodowym. O jego wysokości decyduje komisja stypendialna. Średnio takie stypendium wynosi od 200 do 400 złotych.

Aby je otrzymać, oprócz wniosku konieczna jest opinia klubu, związku lub organizacji sportowej, w ramach której student brał udział we współzawodnictwie.

Stypendium mieszkaniowe jest świadczeniem, które jest przyznawane studentom studiów stacjonarnych będącym w trudnej sytuacji materialnej, jeżeli konieczność codziennego dojeżdżania z miejsca stałego zamieszkania do uczelni uniemożliwiałaby lub w znacznym stopniu utrudniałaby studiowanie. Kryteriami, które uwzględnia się przy przyznawaniu tego stypendium są wysokość dochodu, który przypada na jednego członka rodziny oraz odległość miejsca stałego zamieszkania od uczelni.

Żeby je otrzymać, należy złożyć wniosek, który zawiera niemal te same informacje, które są potrzebne do przyznania stypendium socjalnego.

Dodatkowo jednak potrzebny jest dokument poświadczający miejsce stałego zamieszkania studenta (np. ksero dowodu) oraz dokument poświadczający miejsce tymczasowego zamieszkania w miejscu studiów.Jeśli zajmujemy pokój w akademiku, będzie to karta mieszkańca akademika, a w przypadku stancji umowa jej najmu.

Kwota, jaką w ten sposób może otrzymać student, to tyle, ile kosztuje mieszkanie, średnio do 350 złotych miesięcznie.

Stypendium na wyżywienie jest świadczeniem przyznawanym osobom w trudnej sytuacji materialnej. Kryterium otrzymania tego stypendium jest wysokość dochodu na jednego członka rodziny. Często granicą przyznania takiego stypendium jest suma ustanowiona przez uczelnię przy ostatnim progu stypendium socjalnego.

Stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych jest świadczeniem, które może otrzymać każdy student niepełnosprawny. Jedynym kryterium jest posiadanie aktualnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (wydaje je m.in. ZUS). Kwota tego stypendium zależy od stopnia inwalidztwa i jest tym wyższa, im wyższy jest stopień niepełnosprawności. Średnio jest to kilkaset złotych.
By otrzymać stypendium, koniecznie trzeba złożyć odpowiedni wniosek i dołączyć do niego wspomniane aktualne orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

Ważne!
Jeśli decyzja wydziałowej komisji stypendialnej jest w naszym przypadku negatywna lub nas nie satysfakcjonuje, możemy złożyć odwołanie do odwoławczej komisji stypendialnej w nieprzekraczalnym terminie do 14 dni od dnia otrzymania decyzji.

Od ministra
Są dwa rodzaje stypendiów, które można otrzymać od ministra szkolnictwa wyższego: naukowe i sportowe. Świadczenie przyznawane za osiągnięcia w nauce przysługuje jedynie tym studentom, którzy spełniają łącznie następujące warunki:
uzyskali wpis na kolejny rok studiów,
* nie powtarzali roku studiów w okresie zaliczonych lat studiów,
* mają osiągnięcia naukowe i wykazują się aktywnością naukową.

Uwaga
Za osiągnięcia naukowe i aktywność naukową uważa się w szczególności: pracę w kole naukowym, pracę naukową, udział w pracach naukowo-badawczych, współpracę naukową z innymi ośrodkami akademickimi lub naukowymi, w tym z zagranicznymi, publikacje, dzieła artystyczne, opracowania, referaty, udział w konferencjach naukowych, konkursach i festiwalach, nagrody, wyróżnienia, dyplomy otrzymane w olimpiadach, studia według indywidualnego programu studiów, studia równoległe na drugim kierunku studiów oraz praktyki, staże lub ukończone kursy nieobjęte programem studiów, certyfikaty potwierdzające znajomość języków obcych wystawione przez inne placówki niż uczelnie.

* wzorowo wypełniają obowiązki studenta określone w regulaminie studiów,
* uzyskali w okresie zaliczonych lat studiów średnią ocen nie niższą niż 4,5, gdy najwyższą oceną w skali ocen jest 5, zaś 4,7, gdy najwyższą oceną w skali ocen jest 5,5, a 5,0, gdy najwyższą oceną w skali ocen jest 6.

Stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe może otrzymać student, który spełnia łącznie następujące warunki:
uzyskał w okresie zaliczonych lat studiów udokumentowane wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie krajowym lub międzynarodowym.

Uwaga
Za wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie krajowym lub międzynarodowym uważa się: udział studenta w igrzyskach olimpijskich lub igrzyskach paraolimpijskich, zajęcie przez niego do piątego miejsca w mistrzostwach świata, mistrzostwach Europy, uniwersjadach, akademickich mistrzostwach świata, akademickich mistrzostwach Europy, zajęcie do trzeciego miejsca w mistrzostwach Polski
Wnioski o stypendia wraz z listą osób ubiegających się o stypendium przekazuje ministrowi rektor uczelni. Student nie może przesłać wniosku do ministerstwa indywidualnie.

Stypendia ministra są przyznawane na rok akademicki i wypłaca się je z wyrównaniem od dnia 1 października. Studentowi, który otrzymał stypendium i ukończył studia przed terminem określonym w planie studiów, pozostałą kwotę stypendium wypłaca się jednorazowo w terminie do 30 dni od daty ukończenia studiów. Kwota tego stypendium (zarówno sportowego, jak i za wyniki w nauce) wynosi 1300 złotych miesięcznie.

Od decyzji ministra szkolnictwa wyższego nie służy odwołanie, jednakże na podstawie art. 127 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego student może zwrócić się do ministra nauki i szkolnictwa wyższego z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wniosek należy złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Zapomoga
Jest to jednorazowe świadczenie przyznawane studentom, którzy na skutek zdarzenia losowego znaleźli się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej. Zapomogę można otrzymać do dwóch razy w ciągu roku akademickiego.

Istotne jest, że wniosek o zapomogę należy złożyć nie później niż sześć miesięcy od wystąpienia zdarzenia będącego podstawą wniosku.

Okoliczności, które mogą być podstawą do wypłacenia zapomogi:
* nieszczęśliwy wypadek,
* choroba studenta lub członków jego najbliższej rodziny,
* urodzenie dziecka,
* śmierć najbliższych członków rodziny,
* kradzież lub zniszczenie bez winy studenta przedmiotów pierwszej potrzeby,
* samotne wychowywanie dziecka,
* nagłe okoliczności losowe, które mogą mieć znaczący wpływ na pogorszenie sytuacji materialnej.

We wniosku, który musimy złożyć na uczelni, należy zaznaczyć, o które wydarzenie losowe chodzi, czasem potrzebna jest również informacja o pobieranych stypendiach czy dochodzie na jednego członka rodziny.

Musimy również dołączyć do wniosku dokumenty potwierdzające okoliczności opisane we wniosku, np.: dokumenty z urzędu stanu cywilnego, zaświadczenia lekarskie czy zaświadczenia z policji.

Ważne!
Student może otrzymywać jednocześnie kilka różnych rodzajów stypendiów, czyli na przykład stypendium naukowe i socjalne.

Nie może natomiast łączyć kilku stypendiów tego samego rodzaju, np. za osiągnięcia sportowe, które pobiera i od uczelni, i od ministra.

Nauka na kreskę, czyli kredyty studenckie
Czasem okazuje się, że środki uzyskane ze stypendium nie są dla nas wystarczające i potrzebujemy więcej pieniędzy na naukę i życie. Wówczas rozwiązaniem może być zaciągnięcie kredytu studenckiego.

Mogą się o niego ubiegać wszyscy studenci i doktoranci bez względu na tryb studiów (stacjonarny, niestacjonarny), pod warunkiem że rozpoczną pierwsze studia przed ukończeniem 25. roku życia.
Kredyt studencki jest udzielany na okres studiów, jednak nie dłużej niż na sześć lat. Uczestnicy studiów doktoranckich mogą pobierać kredyt studencki przez okres nie dłuższy niż cztery lata.

Pierwszeństwo w otrzymaniu kredytów mają studenci i doktoranci znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej.

Corocznie minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego ustala maksymalną wysokość dochodu na osobę w rodzinie studenta, uprawniającą do ubiegania się o kredyt studencki.

W tym roku (kwota jest ustalana w grudniu każdego roku na następny rok) jest to 2200 złotych.
Jak wynika z danych przekazanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego, w roku akademickim 2007/2008 studenci złożyli w bankach 21 637 wniosków o kredyt studencki - o 4,7 tys. mniej niż w roku poprzednim.

Ogromna większość z nich (21 200) spełnia kryterium progu maksymalnych dochodów na członka rodziny. Z doświadczeń banków z dwóch ubiegłych lat wynika jednocześnie, że umowy o kredyt studencki podpisuje ok. 70-80 procent studentów spełniających kryterium dochodu.

Wypłata transz oraz spłata kredytu:
kredyt jest wypłacany przez okres dziesięciu miesięcy w roku akademickim,
w zależności od spełnianych przez studenta wymogów danego banku wysokość wypłacanych transz jest ustalana przez ten bank. Natomiast kwoty transz ustalone przez ministra właściwego ds. nauki i szkolnictwa wyższego to 600 złotych i 400 złotych,
wysokość oprocentowania kredytu studenckiego spłacanego przez kredytobiorcę wynosi połowę stopy redyskontowej Narodowego Banku Polskiego,
spłata kredytu rozpoczyna się dwa lata od daty ukończenia studiów i trwa co najmniej dwa razy dłużej niż okres pobierania kredytu. Na wniosek kredytobiorcy bank może zmniejszyć wysokość raty spłaty kredytu do 20 procent miesięcznego dochodu kredytobiorcy,
kredyt jest umarzany w 20 procentom kredytobiorców, którzy ukończyli studia w grupie pięciu procent najlepszych absolwentów uczelni (absolwenci wyłaniani są w grupach wydziałowych),
w szczególnych przypadkach kredyt może być umorzony częściowo lub w całości z uwagi na trudną sytuację życiową (np. ciężka choroba, wypadek ect.) lub trwałą utratę zdolności do spłaty zobowiązań (np. niepełno-sprawność).

Studenci starający się o przyznanie kredytu muszą złożyć w wybranym przez siebie banku następujące dokumenty:
* zaświadczenie potwierdzające status studenta lub doktoranta,
* zaświadczenie o dochodach wystawione przez urząd skarbowy,
* inne wymagane przez bank.

W wybranym banku student otrzyma szczegółowe informacje oraz wniosek o kredyt.
Termin składania wniosku o kredyt w wybranym przez studenta banku mija 15 listopada. Przez cały okres studiów trzeba przedstawić w banku kredytującym dwa razy do roku (do 31 października oraz do 31 marca) zaświadczenie o kontynuowaniu nauki.

Lista banków, z którymi Bank Gospodarstwa Krajowego podpisał umowę określającą zasady korzystania ze środków Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenckich:
- Bank Gospodarki Żywnościowej SA,
- Bank Ochrony Środowiska SA,
- Bank Zachodni WBK SA,
- Kredyt Bank SA,
- Bank Polskiej Spółdzielczości SA,
- Bank Pekao SA,
- PKO Bank Polski SA.

Prywatne też pomagają

Większość uczelni niepaństwowych przyznaje swoim studentom wszystkie rodzaje stypendiów - naukowe, socjalne, mieszkaniowe, na wyżywienie, dla niepełno- sprawnych, oraz zapomogi. Ponieważ jednak są to studia płatne, stwarza to możliwość również innego rodzaju wsparcia. Uczelnie - jak np. Dolnośląska Szkoła Wyższa - dają szansę studiowania za darmo. Wśród osób uprzywilejowanych są np. laureaci organizowanego z "Polską Gazetą Wrocławską" konkursu "Gra o indeks", w którym udział biorą maturzyści. - W na-szych planach jest także fundusz stypendialny dla najlepszych absolwentów studiów licencjackich, którzy będą mogli kontynuować studia II stopnia za darmo - zapowiada Krzysztof Kubiak, prorektor ds. rozwoju uczelni.

Pieniądze na bank, czyli konto studenckie

Wybór konta zależy przede wszystkim od tego, na co przeznaczymy środki na nim gromadzone. Zapewne będziemy musieli uregulować czynsz, kupić podręczniki, bilety, jedzenie.

Oprócz tej fali wydatków możemy też chcieć coś oszczędzić lub dodatkowo wpłacić na konto. - By wybrać opcję najodpowiedniejszą dla siebie, powinniśmy każdą z tych pozycji uzupełnić o informację, czy związane z nią transakcje będą gotówkowe, na przykład wypłata lub wpłata w banku czy bankomacie, a może bezgotówkowe: przelew, płatność kartą - tłumaczy Magdalena Tomeczek, doradca finansowy Money Expert SA.

Kolejnym krokiem jest zastanowienie się, czego jeszcze możemy oczekiwać od konta - ma być prowadzone za darmo, ma pozwalać nam przy okazji zarabiać (oprocentowanie zgromadzonych środków i sposób naliczania odsetek), ułatwić dostęp do innych produktów danego banku (lokaty, ubezpieczenia, fundusze)? - Przyda się tu swoista hierarchia. Który z tych elementów jest dla nas najważniejszy, który będzie najczęstszy, z którego możemy zrezygnować, za który jesteśmy skłonni zapłacić, jeśli w zamian coś uzyskamy? - mówi Magdalena Tomeczek.

Warto też pomyśleć o koncie szerzej - czy interesuje nas tylko konto na okres studiów, czy na dłużej?

Poruszanie się w gąszczu ofert ułatwią nam porównywarki dostępne w internecie. Nie tylko zbierają większość dostępnych na rynku propozycji, lecz także niektóre z nich umożliwiają nam sortowanie ich według ważnych dla nas kryteriów.

W ten sposób przy dokładnym sprawdzaniu ofert już bezpośrednio w bankach lub na ich stronach internetowych (m.in. związanej z nimi tabeli opłat i prowizji oraz sposobu podpisania umowy) możemy skupić się na tych, które wypadły najlepiej.

Konta dla studentów mają w swojej ofercie:
Bank BGŻ (Plan Student), Bank BPH (Sezam Student), Bank BZ WBK (Konto <30), Bank Millennium (Konto Osobiste Student), Deutsche Bank (Deutsche Bank Start), Dominet (Konto Impreza), ING Bank Śląski (Konto z Lwem Student), Kredyt Bank (Ekstrakonto Student), Lukas Bank (e-konto dla studentów), mBank (eKonto), MultiBank (MultiKonto Jestem), Nordea Bank (Konto Nordea - Pakiet na Starcie), Pekao (Eurokonto Akademickie), PKO BP (Superkonto Student).

Inne źródła studenckiego dochodu

Oprócz stypendiów z uczelni student może otrzymać pieniądze od organizacji pozarządowych lub lokalnego samorządu. Na przykład Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu bierze udział w programie stypendialnym Funduszu Rodziny Kulczyków.

Urząd Miejski we Wrocławiu funduje stypendia dla wrocławskich maturzystów, którzy chcą studiować kierunki ścisłe w stolicy Dolnego Śląska. Stypendium wypłacane przez 9 miesięcy na I roku wynosi 580 złotych miesięcznie.