Towarzystwo Przyjaciół Chełmży cały czas odkrywa nowe tajemnice historyczne

Do chełmżyńskiej biblioteki zgłosiły się osoby, które postanowiły wesprzeć działania Towarzystwa Przyjaciół Chełmży. Pan Włodzimierz Orłowicz udostępnił zdjęcia swojego dziadka Bernarda, który należał do organizacji konspiracyjnej i zginął w obozie koncentracyjnym w Stutthofie. Pan Włodzimierz podzielił się również cenną wiedzą historyczną.

Do zbiorów biblioteki trafiło także zdjęcie obrazujące ekshumację oraz pogrzeb ofiar hitleryzmu w 1947 roku. Ta fotografia udostępniona została przez pana Ryszarda Warylewskiego.

Oprócz tego, miłośnicy miasta dotarli do pani Heleny Dejewskiej Frey, która w czasie okupacji była łączniczką pomiędzy Chełmżą, a ZWZ-AK w Warszawie. Udzieliła ona wiele cennych informacji.

- W konspiracji działał mój ojciec, który był także powstańcem wielkopolskim - mówi Helena Frey. - Pewnego dnia do mojego ojca przyszedł ksiądz Józef Wrycza i powiedział, że ja mogę nauczyć się konspiracji i przewozić tajne dokumenty i tak to się zaczęło.

Dzięki jej wspomnieniom udało się ustalić wiele ważnych dla naszego miasta faktów z działalności chełmżyńskiej organizacji podziemnej z czasów II wojny światowej.

Dużą pomoc okazała miłośnikom miasta również pani Maria Jedkie, była dyrektorka Szkoły Podstawowej nr 1 oraz nauczycielka historii. To właśnie jej uczniowie na początku lat 70. ubiegłego wieku zbierali informacje o pomordowanych przez hitlerowców mieszkańcach Chełmży. Z jej pracy powstały dokumenty wykorzystane do zachowania pamięci o pomordowanych członkach konspiracji. Maria Jedkie liczy również na współczesne upamiętnienie ludzi, którzy oddali życie za Polskę i Chełmżę. Towarzystwo Przyjaciół Chełmży planuje opublikować wszystkie zebrane informacje w Internecie i prasie, a także wydać książkę na ten temat.

- Musimy uświadomić ludziom, że Chełmża w czasie okupacji hitlerowskiej nie była bierna, że tak jak w innych miastach, również u nas podejmowano walkę, na różnych frontach - mówi radny Franciszek Kuczka, który zaangażował się w akcję Towarzystwa Przyjaciół Chełmży.

Drugą inicjatywą podjętą przez miłośników naszego miasta jest projekt dotyczący szklanych negatywów pochodzących z okresu międzywojennego. Autorem fotografii jest znany w mieście działacz społeczny Feliks Skański. Za pośrednictwem potomka rodziny pana Adama Żywiczyńskiego, niedawno przekazano Towarzystwu Przyjaciół Chełmży ponad 400 negatywów. Szklane negatywy po obróbce zostaną udostępnione w Internecie. Planowane jest również zorganizowanie specjalnej wystawy, pokazującej Chełmżę i jej mieszkańców sprzed około 100 lat.